İçinde bulunduğumuz pandemi süreci yetişkinler kadar çocukların ve ergenlik çağındaki gençlerin de hayatını olumsuz etkiledi. Daha önce okulda top oynayan, teneffüslerde yürüyüş yapan veya düzenli okul aktivitelerine giden çocuklar maalesef eve tıkılıp kaldılar. Sürekli evde olmaları uyku düzenlerini bozarak yeme-içme saatlerini de alt üst etti. Hal böyle olunca büyüme çağındaki bu çocuklar fazla kilo almaya başladı. Bu durumun hem kan değerlerini hem de büyüme-gelişmelerini olumsuz etkileyebileceğini söylemeden geçemeyeceğim.

Son yıllarda şişmanlığın uzun dönemdeki etkileri de alarm niteliğinde! Çünkü çocukluk ve ergenlik çağında oluşan şişmanlığın; yetişkinlik çağında hipertansiyon, kan yağlarının artışı, insüline bağlı olmayan diyabet ve kalp hastalıkları ile yakından ilişkili olduğu anlaşılmıştır.

Şişmanlığın çocukları etkilediği en önemli noktalar ise olumsuz psikolojik etkiler doğurur, aşırı tüylenmeye ve polikistik over sendromuna sebep olabilir, insülin direncine yakalanma riskini artırır, kemik gelişimini olumsuz etkiler.

Şişmanlığın nedeni sadece pandemi değil!

Genetik yatkınlığın olması, fazla kilolu doğum, psikolojik sebepler, fizyolojik etkiler (tiroid hormon bozuklukları vb.) şişmanlığa sebep olabilir. Ayrıca ebeveynlerin ve çevrenin beslenme kültürü şişmanlığın nedenlerindendir. Hamur işi, kızartmalar veya hazır yiyeceklerin çok olduğu bir evde sadece çocukların değil diğer aile bireylerinin de fazla kilolu olması kaçılmazdır.

Anne veya babanın şişman oluşu ile çocuklarında şişmanlığın görülme riskinin %40, her ikisinin de şişman olması durumunda bu riskin %80 olduğu belirtilmektedir.

Tedavisi nasıl olmalıdır?

Temel prensip enerji kısıtlamasıdır. Fakat ebeveynler de büyük ihtimalle farkındalardır ki “Yeme çocuğum!” demekle bu süreç yönetilemiyor. Psikolojik yönden de bu süreci ele almak gerekmektedir. Büyüme çağında olan çocukların gereken enerjiyi besinlerle alması sağlanmalı, bu enerjinin besin öğesi ihtiyaçlarını karşılayacak yiyeceklerden seçilmelidir. Bu yaştaki çocuklar mutlaka egzersize yönlendirilmelidir.

Unutmayın, çocuklar alışkanlıklarını ailesinden öğrenir. Eğer sağlık için bir adım atacaksınız bunu ailedeki tüm bireylerle beraber yapmalı, her birinin değişikliklere uyum göstermesi sağlanmalıdır. Yapılan bir araştırma ebeveynleri kilo veren çocukların çok daha büyük bir motivasyonla ve başarıyla kilo verdiğini gösteriyor. Eğer bu konuda kendi başınıza yetersiz kalıyorsanız mutlaka bir beslenme uzmanından destek alın.

Çocukların sağlığında ebevenler için pratik başlangıç adımları

• Beyaz ekmek ve beyaz pirinç yerine tam buğday ekmeği, bulgur tercih edin.
• Paketli hazır gıdalar yerine meyve, kuruyemiş ve sağlıklı atıştırmalıklara yönlendirin.
• Israrcı olmayın. Besinleri veya yemeği ödül ve ceza unsuru olarak kullanmayın.
• Porsiyon boyutlarına küçültün. Büyük tabaklar yerine daha küçük tabaklar kullanarak taktik yapın.
• Kendiniz iyi beslenerek örnek olun.
• Hızlı kilo kaybının yanlış olduğunu çocuğunuza anlatın.
• Sevdiği herhangi bir egzersizi veya aktiviteyi yapması konusunda destek olun.

 Sağlıklı ve sevgiyle büyüyen gelecek nesillere

Beslenme ve Diyet Uzmanı AYŞE KUZGUN